KIM NGÂN HOA (Nhẫn đông hoa) dùng hoa phơi khô của cây kim ngân Lonicera japonica Thumb. và một số loài Lonicera khác cùng chi L.dasystyla Rehd; L.cònura DC. và L. cambodiana Pierre. Họ Kim ngân Caprifoliaceae. Ngoài ra còn dùng dây cành, lá kim ngân (kim ngân đằng) để làm thuốc.
Tính vị: vị ngọt, đắng, tính hàn.
Quy kinh: vào 4 kinh phế, vị, tâm, kỳ
Công năng chủ trị
– Thanh nhiệt giải độc: do thuốc có tính hàn có thể thanh nhiệt, vị ngọt hơi đắng có thể giải độc; được dùng trong các trường hợp nhiệt độc sinh mụn nhọt, đinh độc, nhọt vú, nhọt trong ruột, dị ứng, mẩn ngứa. Khi dùng có thể phối hợp với kinh giới, bồ công anh, tạo giác thích, cúc hoa, sài đất…
– Thanh thấp nhiệt ở vị tràng, dùng chữa lỵ, phối hợp với hoàng liên, rau sam…
– Thanh giải biểu nhiệt, thuốc có thể chất nhẹ, tính chất tuyên tán, có thể dùng trong các trường hợp ngoại cảm phong nhiệt, ôn nhiệt sơ khởi (bệnh sốt nóng ở thời kỳ đầu), thường phối hợp với liên kiều, bạc hà, kinh giới.
– Lương huyết chỉ huyết: kim ngân hoa sao vàng sém cạnh, chữaa tiểu tiện ra máu.
– Giải độc sát khuẩn: dùng trong bệnh sưng đau của hầu họng, viêm amiđan, đau mắt đỏ, có thể dùng phương thuốc sau để phòng bệnh viêm não: kim ngân hoa 20g, bồ công anh 20g, hạ khô thảo 20g. Hoặc phối hợp với một số vị thuốc khác để chưa viêm ruột thừa cấp tính: kim ngân hoa 12g, mạch môn 40g, địa du 40g, hoàng cầm 16g, cam thảo 12g, huyền sâm 80g, ý dĩ 20g, đương quy 8g.
Liều dùng: 12-20g (hoa)
Kiêng kỵ: những người ở thể hư hàn, hoặc những trường hợp mụn nhọt đã có mủ vỡ loét không nên dùng
Chú ý:
– Dây kim ngân (kim ngân đằng) vị đắng tính hàn, tác dụng thanh nhiệt giải độc (yếu hơn hoa kim ngân); tác dụng lưu thông kinh lạc; dùng trong các bệnh về gân, lạc, đau nhức; có thể phối hợp với ty qua lạc (xơ mướp), ý dĩ.
– Tác dụng kháng khuẩn: kim ngân có phổ kháng khuẩn rộng, ức chế nhiều loại vi khuẩn như trực khuẩn lỵ, trực khuẩn thương hàn, phó thương hàn, đại tràng, ho gà, mủ xanh, bạch hầu, lao, tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, song cầu khuẩn viêm phổi. Ngoài ra còn có tác dụng ức chế một số nấm ngoài da.