Dùng lá của cây phan tả diệp-Cassia angustifolia Vahl và C.acutifolia Delile. Họ Vang-Caesalpiniaceae
Tính vị: vị cay đắng, tính đại hàn
Quy hinh: vào kinh đại tràng
Công năng chủ trị:
– Thanh tràng thông tiện: dùng khi nhiệt bị tích lại làm cho ruột bị táo, đại tiện bí kết, có thể dùng phan tá diệp 8g, hậu phác 12g. Sắc uống
– Kiện vị tiêu thực: dùng khi tiêu hóa không tốt thức ăn bị tích trệ, ngực bụng đầy trướng, có thể phối hợp với binh lang, đại hoảng, sơn tra
Liều dùng: 1-12g dùng để tả hạ
1-2g dùng để kiện vị
Kiêng ky: những người cơ thế hư nhược, phụ nữ có thai, phụ nữ sau khi đẻ và trong thời gian có kinh nguyệt không nên dùng.
Chú ý:
– Tác dụng dược lý: chất aloeemodin dianthrone glycozit có trong vị thuốc có tác dụng gây tá mạnh, sau đó là chất anthraquinon khác. Cùng giống như trường hợp ở đại hoàng, các antraquinon tự do có thê bị oxy hóa khi qua đường tiêu hóá, vì vậy mà tác dụng yếu, còn dạng kết hợp được giữ nguyên, tới đại tràng bị men và vi khuẩn thuy phân thành dạng aglycon, kích thích đại tràng, tăng nhu động ruột, giảm bát sự hấp thu nước của ruột già mà gây tả bạ.