RAU SAM (Mã sỉ hiện) Dùng toàn thân cây rau sam – Portulaca oleracea L. Họ Rau Sam Portulacaceae. Có thể dùng tươi hoặc khô, dùng tươi thì tốt hơn.
Tính vị: vị chua, tính hàn
Quy kinh: vào 3 kinh vị, đại tràng, phế
Công năng chủ trị:
– Thanh trường chỉ lỵ: dùng để chữa bệnh lỵ, viêm đại tràng, có thể dùng riêng dưới dạng sắc hoặc phối hợp với cỏ sữa, cỏ nhọ nồi, rau má, khổ sâm cho lá, mơ tam thể.
– Giải độc chống viêm dùng để trị mụn nhọt sưng đau, viêm da; đặc biệt da bị lở ngứa có mủ, có thể lấy dịch tươi bôi vào chỗ viêm hoặc ngứa do nước ăn chân.
– Thanh phế, chỉ ho: dùng trong các bệnh phế như lao, áp xe phổi, ho gà. Có thể phối hợp với ngư tinh thảo, hoàng cầm.
– Chỉ huyết: dùng trong các chứng xuất huyết, xuất huyết tử cung, khi đẻ ra nhiều máu… phối hợp với hạn liên thảo, trắc bách diệp, địa du.
– Chỉ hãn có biểu: dùng đối với phụ nữ sau khi sinh đẻ, mà thường mồ hôi tay nhiều, dùng dịch tươi rau sam uống. Ngoài ra còn dùng rau sam tươi, giã nát đắp vào huyệt nội quan để chữa sốt rét
Liều dùng: 8-16g, tươi 50-100g
Chú ý:
– Tác dụng dược lý: dịch nước sắc có tác dụng hưng phấn tử cung cô lập của chuột lang, chuột cống và thỏ.
– Tác dụng kháng khuẩn: rau sam có tác dụng kháng khuẩn rõ rệt, đối với trực khuẩn thương hàn, lỵ và trực khuẩn đại tràng.