Ý DĨ Là nhân hạt của cây ý dĩ Coix lachryma jobi L. Họ Lúa Poaceae. Ngoài ra còn
dùng các bộ phận khác của cây.
Tính vị: vị ngọt, nhạt, tính hơi hàn
Quy kinh: vào 5 kinh tỳ, vị, phế, can, đại tràng
Công năng chủ trị:
– Lợi thủy: dùng để trị các bệnh phù thũng, tiểu tiện khó khăn, đái buốt (dùng hạt, hoặc cây, lá, rễ, sắc uống).
– Kiện tỳ hóa thấp, dùng để trị bệnh hư tỳ, tiêu hóa kém, tiết tả, ý dĩ sao vàng cùng với một số các vị thuốc khác trong bài phì nhi cam tích, dùng tốt đối với trẻ em.
– Trừ phong thấp, đau nhức, phối hợp với ma hoàng, phòng kỷ, mộc thông.
– Thanh nhiệt độc, trừ mủ: dùng điều trị chứng phế hóa mủ (apces phổi), dùng rễ ý dĩ kết hợp với lô căn, đào nhân, diếp cá.
– Thư cân giải kinh: dùng khi chân tay bị co quắp.
– Giải độc tiêu viêm: dùng ý dĩ trong bệnh viêm ruột thừa, phối hợp với kim ngân hoa trong bệnh nổi mụn ở mặt, trứng cá (hạt ý dĩ nấu cháo ngày 10g) hoặc phối hợp với thuốc thanh nhiệt giải độc.
Liều dùng: 20-50g
Chú ý:
– Tác dụng dược lý: nhân ý dĩ có tác dụng ức chế tế bào ung thư, rễ ý dĩ có tác dụng trừ giun, lợi tiểu. Dùng ý dĩ sống có tác dụng lợi thấp nhiệt, sao vàng hoặc sao với nước gừng thì ôn bổ phế tỳ. Những người đại diện táo kết hoặc phụ nữ có thai không nên dùng. Rễ ý dĩ còn có tác dụng hạ đường huyết.
– Dùng với tính chất lợi thấp, lợi thủy thì sao hoặc không sao. Khi dùng với tính chất kiện tỳ thì sao vàng.